HerdenkEiland

Broodcrossings

Dit monument is ter nagedachtenis van de voedseltochten [broodcrossings] die vanuit het bevrijde zuiden plaats vonden naar Nederland boven de rivieren.
Speciaal de tocht van 19 mei 1945 van Geertruidenberg naar Hardinxveld-Giessendam.

Broodcrossings

Onderstaand fragment is overgenomen uit het boek: “De Biesbosch in de Tweede Wereldoorlog” van Alfons van Bokhorst en Leen Fijnekam.

In de winter en het voorjaar van 1945 was er enorme voedselnood. Door de spoorwegstaking was het bijna onmogelijk om nog voedsel naar het westen te transporteren. Ook voerde de bezetter grote voorraden levensmiddelen naar Duitsland weg. Om de hongerige burgers te helpen richtten de kerken in Hardinxveld en Giessendam een Interkerkelijk Comité op, dat voedsel moest verzamelen voor de burgerij. Zowel de Hervormde, Gereformeerde en Oudgereformeerde kerk werkten samen. Dominee Johan van der Poel organiseerde in de wijde omgeving voedseltransporten. Met een klein scheepje voer hij naar boeren in het Land van Heusden en Altena en Zaltbommel om tarwe, gerst en aardappelen te verzamelen voor de bewoners uit Hardinxveld en Giessendam. Zijn ouderling en diaken deden dienst als schipper en matroos. Bij terugkomst werd het voedsel in de Peulenstraat in Hardinxveld bij de lokale fruitgrossier Jacob Boom uitgedeeld. Deze tochten waren natuurlijk erg gevaarlijk. Er is meer dan eens op het scheepje geschoten. Er is veel gebeden en gelukkig zijn alle tochten goed afgelopen.

Als tegenprestatie voor het voedsel preekte de dominee ‘s avonds nogal eens in een boerenschuur. Een welkome afleiding in een zo moeilijke tijd. Tijdens zijn wandelingen van boerderij naar boerderij overdacht hij dan zijn preek voor die avond. Ook maakten de mannen twee reizen naar het reeds bevrijde Geertruidenberg. Daar regelden zij een auto naar Tilburg, waar zij 20 ton tarwe en 10 ton gerst konden aankopen. Omdat in Hardinxveld en Giessendam een groot tekort was aan brandstof kon deze hoeveelheid meel daar niet worden gemalen en gebakken. Ze vroegen de burgemeester van Geertruidenberg om hulp. Deze trommelde alle bakkers van het stadje bijeen. De bakkers werkten de klok rond om dit enorme werk te klaren. In kruiwagens werden 13.000 broden, die voor een groot deel nog warm waren, naar het schip gebracht en door de Biesbosch naar Hardinxveld en Giessendam vervoerd. Bij thuiskomst was er genoeg om iedereen een heel brood te geven. Bij een tweede tocht naar Geertruidenberg werden volgens de dominee maar liefst 20.000 broden bemachtigd. Daardoor maakte Dominee van der Poel goede vrienden!

Verder werden na de oorlog, op 19 mei 1945, 20 ton aardappelen, 1 ton zout, 875 kg snijbonen, 750 kg andijvie, 700 kg erwten, 500 kg bruine bonen, 400 kg suiker, 800 kg havermout, 600 kg melkpoeder, 150 kg koffiesurrogaat, 15 kg jam, 50 kg witte bonen, 40 kg Engelse biscuits, 18 kg vet, 8 kilo margarine, 48 blikken olie en melk, 4000 stuks broden en 8 kisten met diverse levensmiddelen verscheept. Dit voedsel werd geschonken door de inwoners van Geertruidenberg. Als dank hiervoor schonken de gemeenten Hardinxveld en Giessendam na de oorlog op 14 december 1945 een tegeltableau aan Geertruidenberg. Dit tegeltableau is te zien in Museum de Roos aan de Markt in Geertruidenberg.

Meer informatie

Geraadpleegde literatuur:

Lokale Oorlogsfragmenten 1940 - 1945 - Bas Zijlmans
Omzien - Emma Hummelmans [Geertruidenberg en de Bergsche mensen in de 20ste eeuw].
Bergse Faante - Sjaak de Hoogh
Catharina Nelemans, zuster in oorlogstijd - Erfgoed Hooge en Lage Zwaluwe

Monument:
Idee, Henk M. G. Kruithof
Visualisatie, Bert Joosen
Realisatie, Staalmannen

Het monument kon gerealiseerd worden dankzij de medewerking van het Biesbosch MuseumEiland, de Gemeente Geertruidenberg en een bijdrage van het VFonds.